Na een korte wandeling door het gebouw ontvangt Desso, de gastheer van vandaag, de genodigden voor de boeiende presentaties van Ingrid de Pauw en Diederik Fokkema met als thema: Cradle to Cradle en Design. Een veelbesproken thema omdat, zoals de sprekers zelf aangeven, ontwerpers vaak eigenwijs zijn en er in de ontwerpfase met veel facetten rekening gehouden dient te worden. Een grote uitdaging dus om hierbij het Cradle to Cradle gedachtegoed te hanteren en handhaven.
Nature Inspired Design Strategieën
Ingrid de Pauw promoveert op dit moment aan de TU Delft. Zij mag vandaag het spits afbijten. Ingrid vertelt over haar onderzoek, dat uit twee delen bestaat. Een onderzoek naar de verschillende Nature Inspired Design strategieën en een productonderzoek naar presentatiesystemen in Duitsland. Beide met als doel te onderzoeken of er nieuwe (ontwerp)strategieën zijn die kunnen helpen om duurzaam productontwerp verder te ontwikkelen.
Eerste studie
Bij de eerste studie kwam het product wat bekeken ging worden voorbij in de mensa van de TU in Delft, namelijk het kantineservies, dat op dit moment niet duurzaam ingezet wordt en waarbij een flinke inhaalslag op dit gebied haalbaar is. Haar onderzoeksteam bestond uit studenten die verdeeld in groepen één strategie onder de loep namen. In een maand tijd werden de producten geanalyseerd en volgens het toegewezen groepsprincipe beoordeeld. Eén groep kreeg het Cradle to Cradle gedachtegoed mee, waarbij ‘Waste equals food’ oftewel ‘afval = voedsel’ in het achterhoofd gehouden werd. En natuurlijk het gebruik van hernieuwde energie, gezonde en veilige materialen. Een andere groep studenten ging te werk vanuit de biomimicry-filosofie, waarbij de kern van het idee is dat moeder natuur uit noodzaak zeer vindingrijk is en al vele problemen heeft opgelost waar wij nog mee worstelen. Dieren, planten en microben zijn volgens dit principe de volmaakte ingenieurs. Zij hebben al uitgevonden wat werkt, wat geschikt is en nog belangrijker, wat hier op aarde kan voortbestaan. Weer een andere groep studenten bekeek de casus vanuit het Eco-efficiency/ Eco-design oogpunt. De uitkomsten werden na een maand gepresenteerd. Het was volgens Ingrid goed om te zien dat de groepen hebben geleerd om out of the box te denken. Ze kwamen allemaal met verrassende ideeën. Wat vast staat is dat een combinatie van strategieën mogelijk is om het servies in kantines duurzaam en geheel volgens de Nature Inspires Design methodes in te zetten. Of dit geheel economisch haalbaar is, dat is nog de vraag. Laten we hopen dat de bedrijven dit aan het berekenen zijn.
Ambitie = geen afval!
Haar tweede onderzoek vond plaats bij een ontwerpbureau in Duitsland. De ontwerpers aldaar waren bezig met een onderzoek naar presentatiesystemen voor beurzen. Deze vaak van aluminium gemaakte bestaande systemen kunnen volgens hen ook volgens het Cradle to Cradle principe geproduceerd worden. Met als ambitie: geen afval! In de huidige presentatiesystemen worden vaak materialen gebruikt die niet duurzaam en efficiënt zijn. Dankzij het onderzoek dat dit bureau deed naar onder andere het gebruik van ander textiel dat geheel recyclebaar is, met volledig water based inkt, ontwierpen zij een geheel modulair systeem met een houdbaarheid van meerdere jaren, vervaardigd volgens het C2C- principe.
Het publiek twijfelt en vraagt zich af of er niet naar andere producten is gekeken in plaats van recyclebaar aluminium. En waarom deze keuzes gemaakt zijn…. Ingrid geeft aan dat het volgens haar een stap voorwaarts is in een toch verstarde wereld. Zij is het eens met het commentaar, maar gaat uiteindelijk niet over de keuzes die gemaakt werden door de ontwerpers.
De wereld op zijn kop
De tweede spreker van vandaag is Diederik Fokkema, een vooraanstaand architect die er als professional veel aan doet om de principes van Cradle to Cradle toe te passen in zijn ontwerpen en werk. Volgens Diederik is duurzaamheid in een ontwerpfase een zaak van overtuiging. Wil je een duurzaam gebouw maken, dan zul je aan je opdrachtgever moet kunnen aantonen dat een geringe ‘meer’ investering op termijn grote opbrengsten kan hebben. Dit veronderstelt een langetermijnvisie en wellicht een klein stukje extra bouwdepot, maar volgens Diederik ontkomen we er niet meer aan.
Hij weet inmiddels waarover hij praat: zijn bureau Fokkema Architecten richt zich, sinds de oprichting in 1995, op innovatieve en duurzame kantoorvernieuwingen. Met prestigieuze projecten sleept het bureau de nodige prijzen in de wacht. Het is van belang om te beseffen dat een interieur gemiddeld tien jaar meegaat en een gebouw minimaal dertig jaar. Juist vanwege die hoge ‘omloopsnelheid’ valt er op interieurgebied veel te winnen met circulaire systemen.
Het statiegeld-idee
Met veel voorbeelden en illustraties legt hij zijn inzichten hierover uit.
“Voor kopieermachines is het al doodnormaal; je huurt of least een apparaat en als het kapot gaat of ‘op’ is zorgt de fabrikant voor reparaties of vervanging. Zo is de fabrikant gedwongen om na te denken over de lange termijn cyclus. Diederik denkt dat het van belang is om dit principe ook toe te passen op andere zaken in het interieur. Zoals bijvoorbeeld binnenwanden en tapijt.
Tijdelijk versus permanent
Tegelijkertijd ziet de architect het als een persoonlijke uitdaging om ontwerpen te maken die van dusdanig hoge kwaliteit zijn dat ze ‘eindeloos’ meegaan. Waarbij hij zich als eigenwijze ontwerper niet geheel wil toeleggen op één bepaald duurzaam gedachtegoed, maar meerdere bronnen gebruikt waaruit hij zijn kennis over duurzaam design kan putten. Want, zo stelt Diederik, Nederland houdt erg van certificeringen. Ik zie dit ook als een beperking. In mijn ogen werk je samen om het beste resultaat te behalen en hebt hierbij één alles overstijgend doel voor ogen: een beter en langer leven met elkaar.
Rondleiding
Na afloop van de presentaties volgt een boeiende rondleiding door het nieuwe Desso Design Center. Een ruimte die zoals de naam al aangeeft nieuwe technieken, materialen en methodes ontwikkelt. Een uitkomst niet alleen voor Desso zelf, maar ook voor zijn klanten. Want de testfases zijn sneller en proeven worden in kortere tijd geproduceerd. Bovendien kan het bedrijf zo blijven innoveren. Een prachtige ontwikkeling met het oog op de toekomst. Functioneel, duurzaam en creatief!
Presentaties
