Cradle to Cradle Café Stadskantoor Venlo
Dreams do come true
“Iedereen wil schone lucht, schone energie en weinig afval, maar helaas zijn we nog teveel bezig met het reduceren van slechte gewoonten,” vertelt een bevlogen Michel Weijers van Stadskantoor Venlo, tevens de eerste spreker van vandaag. “Hier moeten we van af. Stadskantoor Venlo toont tastbaar bewijs van een circulaire toekomstvisie. Deze nieuwe plek in Venlo, geeft ruimte om met een positieve impact en de juiste mindset een pracht resultaat te realiseren. Wij zijn enorm trots dat wij als eerste regio in de wereld de Crade to Cradle-principes omarmen. Hierbij was niet alleen het materiaalgebruik belangrijk. Samen met de gemeente Venlo en het C2C ExpoLAB werden de ambities vastgesteld. Het gerealiseerde gebouw is een grondstoffenbank, zuivert lucht, wekt energie op en sluit de waterkringlopen. Gebouwd met zoveel mogelijk grondstoffen die 100% recyclebaar zijn en dus opnieuw als grondstof gebruikt kunnen worden.”
Minder slecht is nog niet goed
“We beschouwen het gebouw als grondstoffendepot, dat over veertig jaar zijn waarde nog heeft. De gemeente Venlo was bereid om drie miljoen euro extra in het gebouw te investeren, nadat wij aantoonden dat extra maatregelen de terugverdientijd op het gebouw konden verkorten. Denk hierbij aan energiebesparende maatregelen, zoals ledverlichting, hemelwateropvang, pv-panelen en een verhoogde isolatieschil. We kunnen stellen dat we na zeventien jaar de extra gemaakte kosten hebben terugverdiend en twee jaar na oplevering van het gebouw kan er een positieve cashflow verwacht worden.
Zachte inverdieneffecten
“Naast de hierboven beschreven harde benefits die direct aantoonbaar waren, zijn in het beslissingstraject ook de ‘so called’ zachte benefits doorslaggevend. Ondanks dat sommige zaken nog niet wetenschappelijk aangetoond zijn, verwachten we wel dat het gezonde gebouw, dat als long fungeert, uiteindelijk ook een meerwaarde voor de medewerkers zelf gaat opleveren. Denk hierbij aan minder ziekteverzuim en het positieve imago. Onderzoek maakt duidelijk dat slechts 10% van de kosten in het gebouw zitten, terwijl 90% van de kosten zit in de gebruikers. Door het creëren van een gezonde werkomgeving, zal daarmee het ziekteverzuim afnemen en de productiviteit toenemen. Dit levert forse besparing op voor de gehele organisatie. De zachte inverdieneffecten zullen tijdens de gebruiksduur van het gebouw worden gemonitord. Dus wie verkondigt dat bouwen volgens het Cradle to Cradle principe duurder is, heeft het mis.”
If you don’t ask the right questions, you do not get the right answers
De tweede spreker Bas van de Westerlo is adviseur bij het C2C ExpoLAB in Venlo. C2C ExpoLAB slaat de brug tussen de principes van Cradle to Cradle en de circulaire economie naar de praktijk in de bebouwde omgeving en (overheids) bouwprocessen. Hij laat zien dat je door de juiste vragen te stellen en de juiste principes toe te passen niet alleen goed doet voor mens en milieu, maar het ook een positieve business case oplevert. Zijn verhaal ondersteunt dat van zijn voorganger. Bas geeft hierbij nog meer voorbeelden van good practice. Zoals de basisschool de Zuidstroom.
Geen klassiek bouwproces
Het oude schoolgebouw paste niet meer bij het onderwijs anno 2015 maar het idee om het educatieve traject aan Cradle to Cradle te verbinden was nog vreemd. Gelukkig hebben we doorgezet en is het doel verwezenlijkt. Het onderwijs is verbeterd, de financiële situatie van de school is uitstekend en men doet iets goeds voor mens en milieu. Door duurzame elementen mee te nemen in de les, wordt nu zelfs de Cradle to Cradle-filosofie verinnerlijkt. Hier zien we een school waar iedereen enthousiast over is, leerkrachten, leerlingen en ook de wijk waarin de school staat.
Maar ook de Sporthal in Venlo Zuid – Egerbos – is een goed voorbeeld, geeft Bas aan. Hier is zelfs een Cradle to Cradle route te volgen.
BAMB (Buildings As Material Banks)
“Cradle to Cradle is veel meer dan een keurmerk, het is een manier van denken,” vertelt Hein van Tuijl, de derde spreker. “Je geeft ermee aan dat je verantwoordelijkheid neemt en samenwerking zoekt met gelijkgezinde partijen. Het vereist samenwerking en kennisoverdracht. Wanneer alle schakels in een waardeketen geïnformeerd en geactiveerd worden om continue materiaalkringlopen mogelijk te maken, zijn we op de goede weg. Dan moet men van tevoren nadenken over restwaarde, gebruiksduur en toepasbaarheid. Op het moment dat de voordelen voor alle actoren duidelijk zijn, wordt samenwerking een vanzelfsprekendheid. In conventionele lineaire modellen wordt vaak pas aan het einde van de gebruiksduur van een product of gebouw nagedacht over een eventuele volgende toepassing of restwaarde. Dit heeft gevolgen voor de sourcing, de kwaliteit en de recycling van materialen. Problemen die vaak optreden zijn toepassing van ongedefinieerde, mogelijk schadelijke materialen, downcycling en onoverzichtelijke leveranciersketens. Om dit proces te ondersteunen, ontwikkelde EPEA `materials passports’ die al jaren succesvol toegepast worden in diverse projecten,” aldus Van Tuijl.
“En we boeken succes. Ook in Brussel heeft men de waarde van materials passports erkend, met speciaal oog voor toepassing in de bouw. Onder de naam `Buildings As Materials Banks` startte EPEA daarom samen met Leefmilieu Brussel en 14 internationale consortiumpartners, een Horizon 2020 project om circulariteit in de bouw verder te brengen met behulp van passports.” Van Tuijl nodigt aanwezigen uit om hierbij aanwezig te zijn.
Rondleiding
Het café wordt afgesloten met een rondleiding in het gebouw waar we nu allemaal nog enthousiaster en nieuwsgieriger naar zijn geworden. De opzet is duidelijk, efficiënt en doelmatig. De publiekshal op de begane grond is overzichtelijk en biedt uitzicht over de Maas en de uiterwaarden. Het opvallendste element van het gebouw is de groene noordgevel, met 2.000m² de grootste ter wereld. De meer dan 100 verschillende planten in de gevel dragen bij aan de biodiversiteit en een schonere omgeving. Naast het stadskantoor ligt de provinciale weg N271, een bron van fijnstof. Weijers vertelt dat de gevel 30% van de zwavel- en stikstofoxides uit de buitenlucht haalt en de fijnstofuitstoot op de autoweg compenseert. Ook de kas op de bovenste drie verdiepingen van de toren springt in het oog. De warmte die de kas opvangt, zorgt voor natuurlijke verwarming van het gebouw. In combinatie met de groene gevel, de zonneschoorsteen op het dak en warmteopslag in de bodem zorgt de kas voor energiezuinige luchtbehandeling, -circulatie en klimaatbeheersing. Daarnaast is de kas een etalage voor regionaal geteelde producten en te gebruiken als unieke vergader- of werkplek. Kortom een prachtig voorbeeld van circulariteit dat op alle fronten succes biedt.
presentatie-michel-weijers-17-11-2016
presentatie-bas-van-de-westerlo-17-11-2016
presentatie-hein-van-tuijl-17-11-2016
