Voor meer en meer ondernemers is het verduurzamen van producten niet alleen een gedachtegoed van Cradle to Cradle en de circulaire economie, maar een bewustwordingsproces. En in dat proces worden nieuwe vragen gesteld die niet alleen meer betrekking hebben op de esthetiek en de functionaliteit maar meer op hun impact op het milieu en op een tweede leven. Tijd om te kijken naar de materialen van morgen. Het onderwerp van dit Cradle to Cradle Café.
Het belang van de juiste materialen
Het tweede café van dit jaar vond plaats in de Flagship Store van Mosa en de daaraan vastgelegen Architecten Showroom in Amsterdam. De opkomst was, ondanks de files, groot. De eerste presentatie werd gegeven door Hein van Tuijl en zijn collega Ernst-Jan Mul, beiden werkzaam bij EPEA Nederland. Een groeiende organisatie die, vanuit haar eigen kracht én door verbindingen met partners, tot doelstelling heeft het Cradle to Cradle concept op succesvolle manier te vertalen naar de praktijk. De nadruk ligt hierbij altijd op het belang van product- en procesinnovatie en het ontwikkelen van een positieve footprint. Een paradigmatische verandering waar gelukkig steeds meer voorbeelden van te vinden zijn. Maar waar ook nog steeds een bepaalde weerstand tegen bestaat. Zo is in vele gevallen de samenstelling van producten en materialen niet transparant en is de waarde voor flex-use, hergebruik en recycling vaak niet volledig bekend. Hein wijst op het belang van goede materialen en de verschuiving in de maatschappij. Want er zijn grote ecologische en economische voordelen te halen uit de wijze waarop producten worden ontworpen, geproduceerd, verdeeld, geconsumeerd of gebruikt en terug verwerkt na afdanking. En voor deze producten bestaat het ‘materials passport’. Een bewijs van good practice. Het idee van zo’n paspoort is eenvoudig. Er bestaat een intern en extern paspoort, waarbij het externe paspoort duidelijk de grondstoffen beschrijft. Het werkt als een soort label waarbij aangegeven wordt wat er in zit, in welke hoeveelheid, met welke samenstelling en wat de mogelijkheden voor hergebruik en recycling zijn. Hein verduidelijkt dit met het voorbeeld van BB-Light – led verlichting. Na demontage kunnen de basismaterialen opnieuw worden ingezet en ze behouden een waarde, een ‘asset’, die van tevoren is vastgelegd. Het interne paspoort kan dienen als registratiesysteem binnen een producerend bedrijf. Een markt-mechanisme van productontwerpen, materiaal-terugwinsystemen en samenwerkingen binnen eigenaarsketens die de kwaliteit, waarde en veiligheid van levering verbeteren. Hierdoor kunnen materialen worden hergebruikt in continue of gesloten cycli of op goede wijze worden teruggebracht in biologische systemen.
Het grote streven is en blijft om gebouwen als grondstofbanken te zien: ‘’We zitten op de goede weg, maar helaas is het zover nog niet, aldus Hein.
Onderzoek en realisatie
De tweede presentatie van vandaag geeft Allard de Goeij, architect-engineer bij Atelier PRO, een internationaal opererend architectenbureau in Den Haag. Allard is voortdurend op zoek naar nieuwe technieken en materialen om vervolgens de kennis die hij hierover vergaart te verspreiden. Zijn presentatie sluit mooi aan op de vorige lezing omdat Allard daadwerkelijk het productieproces en de realisatie van duurzame product beschrijft, met haar voor- en nadelen, tegenvallers en meevallers, maar met het constante streven om bij elk project slimme bouwtechniek te koppelen aan mooie en doordachte duurzame details. Want duurzaam ontwerpen en bouwen doe je vanuit een visie, en niet om de aankruislijstjes van Cradle to Cradle of andere intiatieven zoals BREEAM te behalen, aldus Allard.
Om dit te verduidelijken geeft Allard een voorbeeld van een vastgoedproject waar hij aan heeft gewerkt; dat van Enexis. Een uitdagende opdracht omdat het gebouw energieneutraal en met smart grid gerealiseerd moest worden. Maar ook omdat een BREEAM certificering wenselijk was en men het belang om te werken met zoveel mogelijk Cradle to Cradle materialen onderschreef. Met dit kader werden de regiokantoren in Maastricht, Venlo en Zwolle gebouwd. Een hooggestemde ambitie die na veel onderzoeken en productexperimenten goed geslaagd is.
Showcase
Een andere showcase die hij aanhaalt, is die van een nieuw innovatief materiaal, te weten ‘Warmbeton’ dat als belangrijkste grondstof geëxpandeerd glas bevat. De korrelgrootte hiervan is zodanig dat alle zand en grind hiermee kan worden vervangen. Zo bestaat 2/3 van het betonvolume uit lucht dat is opgesloten in kleine glasbolletjes, vervaardigd uit recyclingglas. Dat resulteert in beton met een soortelijk gewicht van circa 800 kg/m3. Het Nederlandse Warmbeton scoort met deze waarden beter dan het isolerende lichtbeton waarmee in Duitsland en Zwitserland in de afgelopen jaren al mooie projecten zijn gerealiseerd. Meest opvallend is de Villa H36 in Stuttgart, ontworpen door Matthias Bauer, MBA/S. Ook staat er in Eindhoven op het TU/terrein een mooi voorbeeld. Dit Warmbeton gevelconcept zal nieuwe architectonische oplossingen mogelijk maken. Allard geeft aan dat dit materiaal veel prettige bijkomstigheden heeft. Zo kan kozijnloze beglazing worden gemonteerd aan de binnen- of aan de buitenzijde van de gevelwand. Een ander voordeel is dat dit materiaal een aangenaam thermisch binnenklimaat garandeert. Warmbeton kan een oplossing bieden voor vraagstukken van herbestemming, transformatie en renovatie waarbij nieuwe gevels en ruimten nodig zijn zonder extra belasting van de bouwconstructies. Kortom een duurzaam product dat in de toekomst veel uitkomst kan bieden!
Het gaat er dus om dat er anders en intelligenter wordt nagedacht over materialen en grondstoffen die vaak van ver moeten worden aangevoerd en kostbaar zijn. Want een klimaatbestendig, energieneutraal gebouw is tegenwoordig zeker mogelijk en de kwaliteit en het financiële plaatje om dit te bewerkstelligen zijn nu alweer anders dan twee, drie jaar geleden. Helaas zien we iedere dag dat mensen daarvan niet op de hoogte zijn. Installateurs, architecten etc. Concluderend kunnen we stellen dat om klimaatbestendig en energieneutraal te bouwen Smart technology een vereiste is en Cradle to Cradle daarbij geldt als een zeer goede borging.
Presentaties
